Aktif karbon filtrasyonu, sularda; renk, tat, koku giderici olduğu gibi çözülmemiş organik ve organik olmayan kirliliklerinde arıtılmasında kullanılan bir sistemdir. Aktifleştirme işlemi ile yüzey alanı yaklaşık 100 kat arttırılan karbon mineralleri, organik maddeleri absorbe ederek filtre etmektedir.
Yoğunluğu çok düşük olan karbon mineralleri iki çeşitten meydana gelmektedir. Bunlar, GAC (Granular Activated Carbon) olarak isimlendirilen granül aktif karbon ve PAC (Powdered Activated Carbon) olarak isimlendirilen toz aktif karbondur.
Aktif karbon üretilmesinde en yaygın kullanılan hammaddeler; Hindistan cevizi kabuğu, kömür, odun ve petrol artıkları olmaktadır. Aktifleştirmede kullanılan hammaddelerin çoğu, işlenmemiş halde normal olarak 10- 20 m2 / gram iç yüzey alanına sahip olmaktadır.
Aktifleştirme işlemi, karbonun buhar kullanılarak kontrollü bir oksitlenmeye maruz bırakılması ve böylece, iç yüzey alanının yüksek ölçüde gelişmiş duruma ulaşması sürecidir. İç yüzey alanının 700-1500 m 2/gram arasında artışı, proses koşullarına ve kullanılan hammaddenin cinsine bağlı olmaktadır. İç yüzey alanı değişik çaplardaki deliklerin çok gelişmiş bir şebekesi ile meydana gelmektedir. Tüm aktif karbonlar yapılarında; mikro, meso ve makro deliklerin karışımlarını bulundurmaktadırlar.
Karbon Filtre Sistemleri
Karbon filtrelerin dizaynında dikkat edilmesi gereken birtakım noktalar olmaktadır. Bunlar kısaca, filtre işleminde kullanılan aktif karbon mineralinin fiziksel ve kimyasal özellikleri, suyun aktif karbon ile olan temas süresi (mineral miktarı), mineral tankının çapı (Suyun geçiş hızı) ve otomasyon valfi yapısı (Tesisat çapı, geri yıkama debisi) şeklinde sıralanabilmektedir.
Sistemi oluştururken; kullanılması gereken otomasyon, mineral, mineral tanklarının boyutları gibi noktalara dikkat edilmeli ve sistem bu dizayn parametrelerine göre hesaplanmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
Bu sistemler de tekli, dublex ve triplex olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Sistemlerde hamsudaki serbest klor ve toplam organik madde konsantrasyonu, saatlik ve günlük debiler çok önemli olmaktadır. Sistem ihtiyaca göre dizayn edilirken hangi sistemin daha ekonomik olduğunun kontrol edilmesi gerekmektedir.
Aktif karbon filtrelerde de diğer sistemlerde olduğu gibi PE gövdeli tanklar ya da epoksi kaplı çelik tanklar tercih edilmektedir. Sistemlerde değişen tek nokta ise otomasyon sistemlerinin çalışma prensipleri olmaktadır. Zaman kontrollü, hacim kontrollü, elektronik panel kontrollü (mikroprosesör), pnömatik ya da manuel olabilen bu sistemler her iki tank modelinde de kullanabilmek mümkün olmaktadır.
