Evsel ve endüstriyel arıtma tesisleri çevrenin korunması için gerekli olan arıtma sistemleridir. Çevre mevzuatının uygulanması ile evsel ve endüstriyel arıtma tesisleri atık suları arıtmaya başlamıştır. Arıtma tesislerinde tonlarca arıtma çamuru meydana gelmektedir. Arıtma çamurları içerisinde yer alan ağır metaller, tehlikeli kimyasallar, virüsler ve hastalık yapıcı bakteriler çevre kirliliğine yol açabilmektedir.
Bu nedenle atık su arıtma çamurlarının sürdürülebilir çevre yönetiminde verimli ve efektif bir şekilde kullanılabilmesi için bertaraf yani uzaklaştırma yöntemlerinden faydalanmak önemli bir hal almıştır. Bu önemli durum arıtma çamurunun ısıl değerleri sebebiyle enerji üretimi konusunda kullanımını öne çıkarmıştır.
Arıtma çamurları, evsel ve endüstriyel atıksu arıtma tesislerinde süreç sırasında oluşan atık maddeler olarak tanımlanır. Arıtma çamurlarının bertarafı için uzun vadeli stratejilerin planlanması gerekmektedir. Arıtma çamurları çevre ve insan sağlığı açısından zararlı olan ağır metaller barındırabilmektedir.
Bu çamurlar kimyasal enerji bakımından ürün olarak değerlendirilebilmektedir. Çamurlar doğrudan doğaya bırakılmamalıdır. İşletmelerde oluşan çamurlar mutlaka çevre mevzuatına uygun olarak bertaraf edilmelidir. Çamurlar öncelikle stabilize edilmeli veya çevre izin ve lisansına sahip belgeli çamur kurutma bertaraf tesislerinde yakılarak bertaraf edilmelidir.
Çamur Kaynakları
Çamur genel olarak 3 ana kategoride belirlenmektedir. Bunlar;
- Atıksu tesislerinden gelen arıtma çamurları
- Endüstriyel atıksu tesislerinden kaynaklanan arıtma çamurları
- İçme suyu arıtma tesislerinden gelen arıtma çamurları
Arıtma türüne ve hedefine göre çamurların türleri değişkenlik gösterebilmektedir. Bunlar;
- Çökebilen katı maddelerin meydana getirdiği ön çökeltim çamurları
- Kimyasal arıtma sonucu meydana gelen kimyasal çamurlar
- Biyolojik arıtma işlemleri sorucu meydana gelen biyolojik çamur
- İleri arıtma çamuru
Çamurların Özellikleri Nelerdir?
Çamurların özellikleri çamur işleme ve bertaraf etme ünitelerinin dizaynı için yararlanılan özelliklerdir. Bu özellikler, çamurun organik madde içeriği, kimyasal özellikleri, çökelebilme, su verme gibi fiziksel özellikler ve ısıl değer hakkında yönlendirme yapmaktadır. Çamur teşhisinde yararlanılan ana parametreler: özgül ağırlık, katı madde içeriği, çamurda su dağılımı, akışkanlık özelliği, ısıl değer, gübre değeri, partiküllerin elektriksel yükleri, biyolojik özellikler, ağır metal içermesi, çamurun susuzlaşabilme özellikleridir. Bu özelliklerden yararlanılmaktadır.